بیمه مسئولیت حمل بار چیست؟ اگر به طور مرتب با حمل و نقل بار سر و کار دارید، این مقاله برای شما است.
اگر تاکنون تجربه ارسال کالا با استفاده از روش‌های مختلف حمل و نقل را داشته‌اید، از خطراتی که در هر مرحله از حمل و نقل متوجه کالا و مرسولات است، اطلاع دارید. حوادث طبیعی و غیرقابل پیش‌بینی که با وجود برخوردار بودن از تجربه و کیفیت لازم برای حمل و نقل، در برابر آنها ایمن نیستید. در ادامه تلاش کرده‌ایم، علاوه بر معرفی دو بیمه مسئولیت حمل بار و بیمه باربری، به بیان تفاوت‌های هر کدام و رفع ابهاماتی که درباره بیمه‌های محافظت کننده از حمل کننده‌ها (مثل بیمه مسئولیت متصدی حمل بار) و کالاهای آنها وجود دارد بپردازیم.
معرفی بیمه مسئولیت حمل بار
با توجه به آمار منتشر شده توسط سازمان حمل و نقل پایانه‌های کشور، سالانه 200 میلیون تن کالا از طریق حمل و نقل جاده‌ای جابه‌جا می‌شوند. به دلیل تنوع و حجم بسیار بالای این کالاها ریسک‌ها، خطرات و حوادت غیر قابل پیش‌بینی زیادی که موجب خسارت‌های فراوانی می‌شود، هنگام حمل و نقل متوجه بار است. جبران این خسارت‌ها بر عهده شرکتهای متصدی حمل و نقل است. به دلیل وجود چنین مسئولیتی، بیمه‌نامه‌ای به نام بیمه مسئولیت متصدیان حمل و نقل بار طراحی شده است. شرکتهای حمل و نقل با خرید این بیمه‌نامه مسئولیت‌های خود را بیمه می‌کنند تا جبران خسارات را به شرکتهای بیمه منتقل کند.
بنابراین اگر خسارتی مانند گم شدن یا از بین رفتن کالا، سرقت کل یا بخشی از کالا، عدم تحویل کل یا بخشی از کالا به گیرنده، کسری، ریزش و نشت کالا در حین انتقال و … به کالا وارد شود، شرکت بیمه بر مبنای قرارداد بیمه مسئولیت بار، متعهد جبران آن بر اساس ارزش روز کالای خسارت دیده و حداکثر تا ارزش بیمه شده خواهد بود.
موارد تحت پوشش بیمه مسئولیت حمل بار
مسئولیت شرکت بیمه درست از زمان بارگیری شروع می‌شود و بعد از رسیدن به مقصد و تخلیه کالا تمام تعهدات ثبت شده در بیمه نامه مسئولیت متصدیان حمل و نقل باطل خواهد شد. خطرات تحت پوشش بیمه نامه مسئولیت متصدیان حمل بار عبارتند از:
- مسئولیت بیمه گذار ناشی از تصادف وسیله نقلیه
- مسئولیت بیمه گذار ناشی از واژگونی وسیله نقلیه
- مسئولیت بیمه گذار ناشی از پرتاب شدن کالا از روی وسیله نقلیه
- مسئولیت بیمه گذار ناشی از حادثه آتش سوزی و انفجار
- مسئولیت بیمه گذار ناشی از سرقت کلی محموله
در این بیمه‌نامه، شرکت بیمه متعهد می‌شود که تا بیست درصد مبلغ بیمه‌نامه را برای جبران هزینه‌های زیر بپردازد:
- هزینه‌های لازم جهت نجات کالا از خسارت و یا جلوگیری از افزایش خسارت، بعد از وقوع حوادثی که جبران خسارت آن به عهده شرکت بیمه است.
- هزینه دادرسی و دفاع از بیمه‌گذار که در ارتباط با خطرات بیمه شده در مراجع قضایی ثبت شده باشد.
خسارتهایی که هنگام تخلیه یا بارگیری رخ می‌دهند، یا خسارت آب‌دیدگی مشروط به پرداخت حق بیمه اضافی و در صورت تمایل بیمه‌گذار قابل پوشش خواهد بود.
خسارت‌های خارج از تعهدات شرکت بیمه، در بیمه نامه مسئولیت متصدیان حمل و نقل
شرکت بیمه برای جبران خسارتهایی که به طور مستقیم یا غیرمستقیم بر اثر هر یک از عوامل زیر بر کالا وارد شده باشد، هیچ تعهدی ندارد:
- جعل اسناد و خیانت در امانت و هر نوع عمل مجرمانه راننده و یا کمک راننده وسیله نقلیه
- رویداد‌های طبیعی مانند سیل، طوفان، زلزله و آتشفشان
- جنگ، شورش، اعتصاب، بلوا، ضبط و مصادره
- عیب ذاتی و یا شعله‌ور شدن خود به خود كالاها
- حمل كالاهای قاچاق و غیرمجاز
- عدم صلاحیت راننده برای رانندگی وسیله نقلیه با توجه به نوع گواهینامه
- كاهش طبیعی وزن محموله
- سرقت قسمتی از محموله یا هر نوع سرقت ناشی از خیانت در امانت
- تغییر وسیله حمل جز با موافقت قبلی شرکت بیمه
- خسارت وارده به علامت و بسته‌بندی كالا
معرفی بیمه باربری کالا
بیمه باربری یکی از قدیمی‌ترین و پرکاربردترین بیمه‌ها در حیطه حمل و نقل کالا است. در حمل و نقل کالا ممکن است خطرات فراوانی از هنگام بارگیری مبدا تا زمان تخلیه بار در مقصد رخ دهند که باعث از بین رفتن کل یا بخشی از کالا شود. بیمه باربری کالا می‌تواند توسط صاحبان کالا خریده شود تا خسارت کالای آسیب دیده یا از بین رفته را جبران کند. در این نوع بیمه، شرکت بیمه متعهد می‌شود که در برابر هزینه‌ای که از بیمه‌گزار دریافت می‌کند خسارت‌های وارد شد به کالای بیمه شده در هنگام حمل و نقل را با توجه به بیمه‌نامه جبران کند. بیمه باربری کالا بسته به مبدا و مقصد کالا انواع مختلفی دارد:
- بیمه باربری داخلی: مبدا و مقصد این نوع بیمه باربری در داخل کشور است. بیمه‌نامه‌های حمل داخلی تابع مقررات داخل کشور است و بر اساس قرارداد بین بیمه‌گر و بیمه‌گذار می‌تواند خسارات مختلفی را تحت پوشش قرار دهد. این نوع بیمه‌نامه هم به دو صورت موردی و گروهی صادر می‌شود.
- بیمه‌نامه باربری وارداتی: مبدا این بیمه‌نامه در خارج و مقصد آن در داخل کشور است.
- بیمه‌نامه باربری صادراتی: مبدا این بیمه‌نامه در داخل و مقصد آن در خارج از کشور است.
- بیمه‌نامه باربری ترانزیتی: بیمه باربری ترانزیت، بیمه‌نامه‌ای است که نه مبدا و نه مقصد در داخل کشور قرار ندارد.
خسارت‌های تحت پوشش بیمه‌نامه باربری حمل بار
خطرات و خسارتهایی که تحت پوشش بیمه‌نامه باربری حمل بار هستند عبارتند: خسارات ناشی از بعضی حوادث غیرمنتظره مثل آتش‌سوزی، تصادف، واژگونی و یا سقوط وسیله نقلیه باربری. موارد دیگری نیز وجود دارد که بنا به درخواست بیمه‌گذار یا صاحب کالا می‌توانند به قرارداد اضافه شوند. رایج‌ترین این خسارات عبارتند از:
- سرقت محموله یا وسیله نقلیه
- خسارات وارده به بار هنگام تخلیه یا بارگیری
- خسارات ناشی از پرتاب شدن کالا از روی وسیله حمل
- خطر غرق کالا در حمل دریایی بین بندرها و جزایر
خسارت‌های خارج از تعهدات بیمه‌گر در بیمه‌نامه باربری کالا
- کسری کالا، مگر اینکه این کسری به دلیل یکی از موارد ذکر شده در قرارداد باشد.
- کاهش قیمت محموله به علت ناقص شدن دست یا جفت.
- خسارت وارد شده به بسته‌بندی کالا، مگر اینکه اصل کالا دچار خسارت شود.
- کاهش وزن معمول یا متعارف کالاها.
- خسارت ناشی از اتفاق غیرمنتظره مانند جنگ، شورش و …
- خسارت ناشی از هرگونه تغییر مسیر عادی و متعارف وسیله حمل کالا.
- سوختن خود به خودی کالا بدون عوامل خارجی.
مزایای بیمه باربری نسبت به بیمه مسئولیت متصدیان حمل بار
- در بیمه باربری کالا، بیمه‌گذار شخصیت حقیقی یا حقوقی است، و بیمه آنها در زمره بیمه اموال قرار می‌گیرد، ولی در بیمه مسئولیت بار، بیمه‌گذار شرکتهای حمل و نقل کالا هستند.
- در بیمه‌نامه باربری در صورت وقوع خسارت، شرکتهای بیمه کننده می‌توانند حق جانشینی خود را نسبت به شرکت‌ها اعمال کنند، ولی در بیمه نامه مسئولیت متصدیان حمل و نقل، این امکان معمولا وجود ندارد، مگر در موارد خاص در مورد مسبب حادثه (مانند راننده.)
- به دلیل اینکه در بیمه‌نامه باربری داخلی، قرداد مستقیم بین صاحبان کالا و شرکتهای بیمه بسته می‌شود، مذاکرات رو در رو یکی از عوامل موثر در اجرای بهینه مفاد قرارداد و حفظ منافع بیمه‌گذار و شرکتهای بیمه است. اما در قرارداد‌های بیمه مسئولیت متصدیان حمل و نقل، صاحبان کالا در انتخاب شرکت بیمه نقشی ندارند و برای جبران خسارت باید ابتدا به متصدی حمل و نقل مراجعه کنند. شرکت حمل و نقل هم باید قبل از هرگونه پاسخ‌گویی با شرکت بیمه خود درخواست جبران خسارت کند.
امیدواریم نکاتی که در این مقاله به آنها اشاره کردیم، به شما در شناخت بهتر بیمه مسئولیت حمل بار و همچنین بیمه باربری کمک کرده باشد.
ثبت ديدگاه