حمل و نقل مفهومی است که بدون شک همه‌ی ما با آن آشنا هستیم. بارها سوار خودرو و اتوبوس‌های شهری شده‌ایم؛ با هواپیما و قطار سفر کرده‌ایم.
حمل و نقل مفهومی است که بدون شک همه‌ی ما با آن آشنا هستیم. بارها سوار خودرو و اتوبوس‌های شهری شده‌ایم؛ با هواپیما و قطار سفر کرده‌ایم؛ بسته‌های مختلفی را از شهرها و حتی کشورهای دیگر سفارش داده‌ایم و ماشین پست آن‌ها را به ما تحویل داده اس؛. و بسیاری مسائل دیگر که همه در گروه حمل و نقل قرار می‌گیرند.
ما حمل و نقل را خوب می‌شناسیم اما به احتمال زیاد، اطلاعات اندکی درباره‌ی تاریخچه حمل و نقل داریم. جالب است بدانید شکل حمل و نقل از بدو شروع این صنعت تا کنون بسیار تغییر کرده است. این تغییرات در تمامی زمینه‌های حمل و نقل دامن گسترده است. یعنی حمل و نقل زمینی، حمل و نقل هوایی و حمل و نقل دریایی، در طول تاریخ متحول شده تا به صورت امروزی درآمده‌اند.
در این مقاله قصد داریم تا تاریخچه حمل و نقل بین‌المللی از زمان پیش از میلاد مسیح تا به امروز را بررسی کنیم. این امر کمک می‌کند تا درک چهره‌ی امروزی صنعت حمل و نقل برایمان ساده‌تر باشد. تأکید می‌کنیم که حمل و نقل بین‌المللی در حقیقت به مانند یک کلید اساسی در رشد و توسعه‌ی اقتصادی و سیاسی کشورهای جهان نقش ایفا خواهد کرد. نبود این صنعت می‌تواند منجر به قطع ارتباط خارجی شده و سقوط در تمام زمینه‌های اقتصادی و علمی را به دنبال داشته باشد.
حمل و نقل
همان‌طور که می‌دانید، حمل و نقل به معنای جابه‌جایی و انتقال یک شی از یک محل به محل دیگر است. این شیء می‌تواند یک وسیله یا یک شخص باشد. اما آن‌چه که حمل و نقل را از دیگر ترددها متمایز می‌کند، این است که در حمل و نقل، ابزاری وجود دارد که آن شخص یا شیء مورد نظر را جابه‌جا می‌کند. در نظر داشته باشید که این ابزار، دقیقاً همان چیزی است که در برهه‌های مختلف در تاریخچه حمل و نقل، دچار تغییر و تحول شده است. این ابزار همان چرخ دستی قدیمی یا هواپیمای امروزی است.
البته اگر هدف خود را بر روی حمل و نقل بین‌المللی معطوف کنیم، باید این مفهوم را به انتقال وسیله یا شخص بین دو کشور تعبیر کنیم. از آن‌جایی که کشورهای مختلف ممکن است راه‌های ارتباطی مختلفی با هم داشته باشند، ترانزیت و حمل و نقل در این کشورها نیز می‌تواند از طریق این مسیرها و به صورت‌های متفاوتی رخ دهد.
راه‌های حمل و نقل
حمل و نقل از طریق زمین، هوا و دریا، سه راه اصلی در این خصوص می‌باشند. به عنوان مثال، اگر بخواهید به قاره‌ی آمریکا سفر کنید و یا کالایی را مبادله کنید، چون بین قاره‌ی آسیا و آمریکا راه خشکی وجود ندارد، بایستی به ترانزیت دریایی یا هوایی متوسل شوید. انتخاب گزینه‌ی نهایی، می‌تواند بر اساس پارامترهای دیگری نظیر هزینه‌های جابه‌جایی و … متغیر باشد.
- حمل و نقل زمینی
- حمل و نقل هوایی
- حمل و نقل دریایی
حمل و نقل بین‌المللی می‌تواند به عنوان یک گزینه‌ی مهم و پیش نیاز اساسی برای مبادلات بازرگانی بین دو کشور مطرح شود و از این نظر حائز اهمیت می‌باشد. چرا که در مواردی نظیر اشتغال‌زایی، رشد صنایع دیگر، کارایی اقتصادی و موارد دیگر نقش اساسی در یک کشور ایفا خواهد کرد.
حمل و نقل از آن‌جایی ایجاد شد که بشر دانست برای انجام بسیاری از امورات خود به ارتباط نیاز دارد. ارتباط در بعد جغرافیایی می‌تواند با حمل و نقل میسر شود. به عبارت دیگر برای تردد بین دو نقطه که از نظر جغرافی دو محل مختلف هستند، به حمل و نقل نیاز خواهیم داشت. در ادامه، تاریخ را به برهه‌های مختلفی تقسیم کرده‌ایم تا بررسی تاریخچه حمل و نقل ساده‌تر باشد.
تاریخچه حمل و نقل پیش از میلاد مسیح
شاید بتوان گفت که حمل و نقل، صنعتی بوده است که در دوران پیش از میلاد حضرت مسیح، در ساده‌ترین شکل خود، ایجاد شد. در حقیقت نقطه‌ی بررسی تاریخچه‌ی حمل و نقل از این دوران آغاز می‌شود. البته در خصوص تاریخ در این زمان ابهامات زیادی وجود دارد. اما مورخان توانسته‌اند به تثبیت این امر بپردازند که ۳۵۰۰ سال پیش از تولید حضرت مسیح، بشر از وسایلی برای تسهیل و ساده‌سازی حمل و نقل استفاده می‌کرده است. این سادگی و ابتدایی بودن، به دلیل عدم پیشرفت تکنولوژی و صنایع در آن زمان بود.
در آن زمان‌ها چرخ اختراع شده بودند و همین چرخ به ابداعات جدیدی نظیر ارابه‌ها و گاری‌ها، قایق‌های پارویی و … منجر شده بود. این وسایل، به عنوان ابزارهای حمل و نقل آن زمان شناخته می‌شدند. این وسایل تنها فشار بار را از دوش انسان برمی‌داشتند و نقش چندانی در تسریع حمل و نقل و ارتباطات وسیع بین کشورهای مختلف نداشتند.
تاریخچه حمل و نقل پس از میلاد مسیح تا انقلاب صنعتی
در این زمان، هنوز تحولی در زمینه‌ی صنعت و تکنولوژی‌های مربوط به حمل و نقل روی نداده بود. یعنی انسان هنوز نتوانسته بود ابزار مدرن‌تر و جدیدتری را به منظور سهولت در حمل و نقل بسازد. بنابراین ابزارهایی که به منظور حمل و نقل در این دوران استفاده می‌شد، هم‌چنان ساده بوده و از فناوری خاصی برخوردار نبودند. برخی از پرکاربردترین این ابزارها که به منظور حمل و نقل محصولات کشاورزی مورد استفاده قرار می‌گرفت، چرخ‌های دستی بودند.
ناگفته نماند که در همین سال‌ها بود که اولین جرقه و طراحی پیشنهادی برای هواپیما (توسط داوینچی) ارائه شد.
تاریخچه حمل و نقل پس از انقلاب صنعتی تا دوران معاصر
نقطه‌ی آغاز انقلاب صنعتی در انگستان روی داد. آن‌چه که در این انقلاب از تمام موارد برجسته‌تر بود، تحولاتی بود که در کارخانجات و روندهای تولید محصولات مختلف رخ داد. بعدها این انقلاب به سایر کشورهای جهان مانند فرانسه و آمریکا نیز کشیده شد. انقلاب صنعتی یک رویداد بسیار مهم در تاریخ به شمار می‌رود.
اگر اهل مطالعه‌ی تاریخ باشید، متوجه خواهید شد که در این برهه از زمان، تغییرات زندگی انسان‌ها بسیار زیاد بوده است. از جمله مهم‌ترین این تحولات در زمینه‌ی حمل و نقل روی داد. در این زمان بود که انسان موفق به ساخت خودروی موتوری، دوچرخه، و لوکوموتیو بخار شد. بعد از آن اتوبوس‌ها، متروها و ماشین‌های مدرن، انواع برقی ماشین‌ها، موتور و کشتی هوایی ساخته شدند.
تاریخچه‌ی حمل و نقل از دوره‌ی معاصر تا کنون
وقتی از برهه‌ی تاریخی معاصر تا کنون اشاره می‌کنیم، در حقیقت از قرن ۲۰ سخن می‌گوییم. قرنی که بسیاری از ما شاهد اتفاقات درون آن بوده‌ایم. در این دوران وسایلی نظیر هواپیما، اسکوتر، هلی‌کوپتر، اسکیت برد، هوانو، آپولو و جامبوجت ساخته شدند. این‌ها وسایل حمل و نقل پیشرفته‌ای هستند که تولید شدن آن به توسعه‌ی فناوری و تکنولوژی در این برهه اشاره خواهد داشت.
آن‌چه که در این مقاله خواندید، اشاره‌ای مختصر به روند تغییرات یا تاریخچه‌ی صنعت حمل و نقل بوده است. انسان‌ها از قدیم ابزارهایی برای سهولت حمل و نقل ساخته بودند، اما چیزی که انسان را به سمت اختراعات پیچیده‌تر و جدیدتر سوق داد، میل وی به سرعت بخشیدن در انجام کارها بود. به علاوه ایجاد ارتباط گسترده‌تر و بدون محدودیت و به عبارت دیگر برداشتن مرزهایی که مانع از ارتباط‌گیری خواهند شد، دلیل دیگری است که همواره به دنبال راهکارهایی برای توسعه‌ی صنعت حمل و نقل بوده‌ایم. بنابراین هواپیمایی که امروز ما سوار می‌شویم و تنها در مدت زمان کوتاهی در مقصدمان که صدها کیلومتر آن‌طرف‌تر است، پیاده می‌شویم؛ از چنین تاریخچه‌ای برخوردار بوده است.
هم‌زمان با پیشرفتی که در زمینه‌ی ساخت ابزارهای حمل و نقل رخ داد، انسان‌ها توانستند مسیرهای ترانزیت این ابزارها را نیز فراهم سازند. ساخت ریل‌های راه‌آهن، جاده‌ها و … از جمله مواردی هستند که پابه‌پای رشد در تاریخچه حمل و نقل اتفاق افتاد.
