راهنامه بین‌المللی cmr «سی ام ار»، یک سند است که برای حمل و نقل‌های جاده‌ای کامیون‌ها تنظیم شده و مورد استفاده قرار می‌گیرد. بر طبق سند cmr، حدود و مسئولیت‌های متصدیان حمل جاده‌ای مشخص می‌گردد.
راهنامه بین‌المللی cmr «سی ام ار»، یک سند است که برای حمل و نقل‌های جاده‌ای کامیون‌ها تنظیم شده و مورد استفاده قرار می‌گیرد. بر طبق سند cmr، حدود و مسئولیت‌های متصدیان حمل جاده‌ای مشخص می‌گردد. در این سند، فرستنده، گیرنده و حمل کنندگان در کل مسیر مشخص می‌شوند. cmr می‌تواند بر تمامی این واسط‌ها و رابطه‌ی میان آن‌ها نظارت داشته باشد. این سند قابلیت انتقال ندارد و مورد تأیید سازمان حمل و نقل پایانه‌های کشور می‌باشد. سند cmr بر طبق مقررات تنظیم شده در کنوانسیون بین‌المللی حمل و نقل جاده‌ای، صادر می‌شود. در این مقاله، با مفهوم راهنامه‌ی cmr و اطلاعات مربوط به آن، بیشتر آشنا خواهید شد.
تفاوت بارنامه و راهنامه
شاید با خواندن این مقاله، این سؤال در ذهنتان ایجاد شود که بارنامه با راهنامه چه فرقی دارد. البته احتمالاً این را می‌دانید که برای حمل و نقل جاده‌ای، بارنامه و اسناد زیادی وجود دارد که بتوان آن‌ها را تنظیم کرده و به کار گرفت. اما تفاوت اصلی راهنامه‌ی cmr با بارنامه ( مانند بارنامه‌ی فیاتا یا اف بی ال)، در این است که:
- بارنامه یک سندی است که مالکیت دارد. یعنی این سند را می‌توان ظهرنویسی کرده و انتقال داد. اما در راهنامه بین‌المللی cmr، مالکیتی برای کالا، ثبت نخواهد شد.
- راهنامه همراه کالا حرکت می‌کندو اما بارنامه به سمت مقصد فرستاده می‌شود تا به عنوان رسید، در نقطه‌ی مقصد تحویل داده شود.
- راهنامه را CARRIER صادر می‌کند. یعنی شخصی حقیقی یا حقوقی که مزد معینی را دریافت نموده و به حمل کالا از محلی به محل دیگر با وسیله‌ی شخصی اقدام می‌نماید. این در حالی است که در صدور بارنامه FORWARDER دخیل است. یعنی شخصی حقیقی یا حقوقی که با دریافت اجرت معین خود، حمل و نقل کالا را از ابتدای مبدأ تا انتهای مقصد برنامه‌ریزی می‌کند.
اسناد حمل و نقل جاده‌ای
اکنون که تفاوت راهنامه و بارنامه را متوجه شدید، بهتر از چند نمونه از رایج‌ترین انواع اسنادی که در حمل و نقل‌های جاده‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد را معرفی کنیم.
- بارنامه‌های سراسری B/L
- راهنامه بین‌المللی cmr
- بارنامه حمل مرکب FIATA
در هر کدام از این اسناد اطلاعات مختلفی درج می‌شود و با استناد به آن می‌توان حقوقی را برای کالا و حمل کننده، فرستنده و گیرنده و سایر واسطه‌ها در نظر گرفت.
کنوانسیون cmr چیست؟
در حالت کلی، برای این‌که بدانیم کنوانسیون cmr چیست، می‌بایست با معنی واژه‌ی کنوانسیون آشنا باشیم. واژه‌ی کنوانسیون به معنای یک معاهده یا توافق‌نامه‌ای کتبی است که بین چندین کشور مختلف منعقد می‌شود. هدف از انعقاد این معاهده، برقراری و اجرای قواعد حقوقی مهم است. این کنوانسیون سبب می شود تا رابطه‌ای در قلمرو و چهارچوب معینی مطابق با حقوق بین‌المللی میان کشورهای امضا کننده‌ی آن ایجاد شود.
بنابراین این مفهوم که کنوانسیون cmr چیست را می‌توان به این صورت بیان نمود که: کنوانسیون cmr، مجموعه قواعدی برای حمل و نقل‌های بین‌المللی جاده‌ای و یا انواع ترکیب شده با حمل جاده‌ای را دل خود جای داده است. در حقیقت مفاد این کنوانسیون مهم‌ترین برنامه و راهنما را برای مجریان حمل و نقل بین‌المللی از طریق جاده، را نشان خواهد داد. به عبارت دیگر، آن‌چه که در مفاد این کنوانسیون مشخص می‌شود، اعلام و معرفی بایدها و نبایدها، مسئولیت‌ها و وظایف و حقوقی است که افرادی که با موضوع حمل و نقل بین‌المللی جاده‌ای سروکار دارند. این چهارچوب کمک می‌کند تا علاوه بر حفظ روابط،مشکلات احتمالی نیز به سادگی و از طریق قانون تصویب شده در کنوانسیون راهنامه بین‌المللی cmr قابل مدیریت باشد.
در نظر داشته باشید که این کنوانسیون برای حمل و نقل‌های بین‌المللی که به صورت ترکیبی از خدمات حمل و نقل جاده‌ای استفاده می کنند نیز نظارت دارد. یعنی اگر در مسیر حمل و نقل، بخشی توسط خدمات حمل و نقل دریایی یا ریلی انجام گیرد، مشروط بر این که کالا بر وسیله‌ی نقلیه باشد و تخلیه‌ی کالا صورت نگیرد، قوانین cmr پابرجا خواهند بود.
حق بیمه cmr «سی ام ار»
همان‌طور که می‌دانید در حمل و نقل کالاهای جاده‌ای خسارات بسیار زیادی می‌تواند بر کالا و مسئولیت‌های حمل کننده‌ی کالا، وارد شود. به عنوان مثال کالا ممکن است دچار نقص فیزیکی شود و یا این‌که در زمان مورد نظر به مقصد نرسد و بسیاری موارد دیگر. برای حل این مشکل، می‌توان از پوشش‌های بیمه‌ای استفاده کرد. بیمه‌ها می‌توانند خسارات وارد شده را تا محدوده‌ی معینی متقبل شده و پرداخت نمایند.
یکی از مواردی که در کنوانسیون cmr مشخص شده است، قوانین مربوط به مسئولیت‌های بیمه‌ها می‌باشد. یعنی این‌که در این راهنامه، میزان مسئولیت حمل کنندگان کالاها کاملاً به صورتی مشخص شده است که شرکت‌های بیمه بتوانند فقدان و آسیب در محصولات و تأخیر در حمل آن‌ها را به ساده‌ترین شکل ممکن بیمه کنند.
البته بیمه‌ها شرط و شروط خاص خود را دارند و این‌طور نیست که تمام خسارات را تا سقف بی‌نهایت متقبل شوند. به این معنا که این مسأله که چه مواردی مشمول بیمه باشد و چه مواردی از دوش بیمه ساقط شود، موضوعی است که می‌تواند کاملاً برطبق توافق شرکت‌های بیمه با بیمه‌گذار انجام گیرد. به عنوان مثال کالاها یک استاندارد بیمه‌ای دارند. اما چنان‌چه کالای مورد حمل از نوع فاسد شدنی باشد و یا به گونه‌ای باشد که احتمال خسارت دیدن آن از حد متوسط و کالاهای استاندارد، بالاتر باشد، نرخ بیمه‌ی آن مبلغی افزایش خواهد داشت. این موضوع می‌تواند برای کالاهای بسیار لوکس و گران نیز با افزایش نرخ بیمه همراه باشد.
استثنائات بیمه cmr «سی ام ار»
مطمئناً بیمه، نمی‌تواند در تمام موارد به صورت تمام و کمال cmr را تحت پوشش خود قرار بدهد. یعنی موارد خاصی هستند که از بیمه‌ی cmr ساقط و استثنا به شمار می‌آیند. در ادامه قصد داریم تا این موارد استثنا بیمه cmr را بررسی کنیم.
- بیمه، خسارات و هزینه‌ی مربوط به کالاها و محموله‌هایی که مشمول کنوانسیون cmr نیستند را پرداخت نخواهد کرد.
- بیمه، خسارات و هزینه‌ی مربوط به مواردی که بیمه گذار بر طبق کنوانسیون راهنامه بین‌المللی cmr برای آن موارد مسئولیتی ندارد، را متقبل نمی‌شود.
- بیمه، خساراتی که به عمد از سوی بیمه گذار وارد شده است را قبول ندارد.
- موارد و خساراتی که به سبب انرژی هسته‌ای و رادیو اکتیو به کالا وارد شده است، تحت پوشش بیمه قرار نخواهد گرفت.
- موارد و خسارات وارده بر کالا به سبب جنگ، شورش، بلوا و آشوب، اعتصابات، خرابکاری، ضبط و مصادره‌ی اموال، تحت پوشش بیمه نیستند.
- برای بیمه شدن اموالی نظیر فلزات و اشیای گران‌بها، سنگ‌های قیمتی، مجسمه‌ها و آثار هنری خاص، پول و نظایر آن بایستی از قبل توافق بیمه‌گر جلب شود.
- برای بیمه شدن اشیایی مانند لوازم خانه و اشیای دست دوم، می‌بایست توسط فرستنده، بیمه‌ی کلوز تهیه شود.
