مهمترین و ارزان‌ترین نوع حمل و نقل کالا در جهان، حمل و نقل دریایی است. نوع حمل دریایی با توجه شرایط جابجایی تغییر می‌کند.
حمل و نقل دریایی به معنای حمل‌ونقل کالا و حتی مردم از طریق دریا و آبراه‌های دیگر است. بیش از ۸۰ درصد تجارت جهانی از طریق دریا انجام می‌شود. حمل دریایی مهمترین نوع حمل‌ونقل کالا درجهان محسوب می‌شود. حمل‌ونقل از طریق دریا در سه دهه گذشته سالانه در حدود ۳.۱ درصد رشد داشت. این موضوع باعث شد تا در سال‌های اخیر اندازه کشتی‌ها دو برابر شود، و همچنین عملیات لجستیکی کارآمدتری موردنیاز باشد. باوجوداینکه هزینه‌های حمل‌ونقل دریایی بین‌المللی به‌طور متوسط بین دو تا سه برابر بیشتر از وظایف گمرکی کشورهای واردکننده است، این راه حمل‌ونقل ارزان‌ترین راه برای جابجایی مقادیر زیادی کالا در مقایسه با سایر روش‌های حمل‌ونقل به شمار می‌رود. اما مراحل و هزینه‌های این فرایند متفاوت است. برای آشنایی بیشتر با این نوع حمل‌ونقل تا پایان با ما همراه باشید.
کشتیرانی چیست؟
همان‌طور که از نام کشتیرانی پیداست، این اصطلاح به فرایند فیزیکی حمل‌ونقل کالاهای اقتصادی، فراورده‌های تجاری و محموله‌ها از طریق دریا اشاره دارد. به‌عبارت‌دیگر کشتیرانی یعنی انتقال بار از نقطه مبدا به نقطه مقصد توسط امکانات موجود در حمل و نقل دریایی. دانش کشتیرانی شامل برنامه‌ریزی و شناسایی سودآورترین مسیرهای تجاری در سراسر جهان، حجم محموله موجود در این مسیرها و تعداد کشتی‌هایی که باید در این مسیرها بکار گرفته شوند، می‌شود. حمل بار توسط انواع کشتی‌ها در سراسر جهان انجام می‌شود که عبارت‌اند از: تانکرهای نفتی، کشتی حمل بارهای فله‌ای، حمل‌ونقل کانتینر حمل بار عمومی، حامل‌های گاز، مخازن شیمیایی، کشتی‌های ساحلی و کشتی‌های مسافربری. تمام این کشتی‌ها با استفاده از خطوط حمل‌ونقل دریا برای منافع تجاری اداره می‌شوند.
انواع حمل و نقل دریایی
حمل و نقل دریایی سال‌هاست به‌عنوان مهمترین راه تجاری و همچنین مسافرتی در جهان محسوب می‌شود. همان‌طور که از نام این حمل‌ونقل پیداست، جابجایی از تمام آب‌های آزاد، رودخانه‌ها و آبراه‌ها صورت می‌پذیرد. جدای اینکه در این روش حمل‌ونقل انواع مختلفی از کشتی‌ها برای اهداف خاص استفاده می‌شود، حمل دریایی به روش‌های مختلفی صورت می‌گیرد. رایج‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:
- حمل‌ونقل مستقیم: در این روش کالا از مبدا بارگیری شده و تا مقصد بدون هیچ جابجایی و توقفی با همان کشتی جابجا می‌شود.
- کراس استافینگ: روش کراس استافینگ زمانی استفاده می‌شود که ارسال کالا نمی‌تواند به‌صورت مستقیم به بندر مقصد باشد. بنابراین حداقل یک‌بار در بین راه کالا در یک کشتی دیگر جابجا شده و به مقصد فرستاده می‌شود.
- ترانشیپ: روش غیرمستقیم ترانشیپ زمانی اطلاق می‌شود که کالا برای رسیدن به مقصد، قسمتی از مسیر را با حمل‌ونقل دریایی طی می‌کند و سپس باقی راه در خشکی با انواع دیگر حمل‌ونقل انجام می‌شود.
- چارترینگ: این روش برای حمل بارهایی از طریق دریا در نظر گرفته می‌شود که حجم بالایی دارند و بارهایی که بدون هیچ‌گونه بسته‌بندی و به‌صورت فله در کشتی بارگیری می‌شوند. کالاهایی مانند: آرد، گندم، شکر، پنبه و غیره.
- گروپاژ: روش گروپاز زمانی مورداستفاده قرار می‌گیرد که کالای موردنظر مشتری حجم زیادی ندارد و برای پایین آوردن هزینه‌های حمل دریایی فضای کانتینر حمل بار را با کالای مشتری‌های دیگر به اشتراک می‌گذارند.
مراحل حمل و نقل دریایی
تمام انواع حمل‌ونقل در سیستم باربری مراحل قانونی خود را دارد که باید به‌طور کامل و دقیق طی شود. حمل و نقل دریایی نیز از این قاعده مستثنی نیست. در حمل دریایی اولین مرحله جمع‌آوری اسناد و مدارک کالای ارسالی محسوب می‌شود. پس از ارائه و تایید اسناد، کارت بازرگانی، پروانه گمرکی، بارنامه و مدارک موردنیاز برای افراد در نظر گرفته می‌شود. بعد از طی این مراحل اداری باید به ترتیب بسته‌بندی و بارگیری صورت پذیرد. به این موضوع دقت کنید که مراحل این نوع حمل‌ونقل در مورد صادرات و واردات کمی متفاوت است. قوانین حمل‌ونقل نیز در کشورهای مختلف با یکدیگر فرق دارد. در پایان زمان تحویل بار باید سلامت کالا بررسی شود تا در صورت هرگونه مشکل طبق قوانین بیمه برخورد کنید.
نرخ حمل و نقل دریایی
هزینه‌های حمل و نقل دریایی به‌طور متوسط بین دو تا سه برابر بیشتر از وظایف گمرکی کشورهای واردکننده است. بااین‌وجود این نوع حمل‌ونقل ارزان‌ترین راه برای جابجایی کالا در سرتاسر جهان به شمار می‌رود. قیمت حمل‌ونقل یک کانتینر تا حد زیادی به مسیر و وضعیت اقتصادی فعلی بستگی دارد. بااین‌وجود، علاوه بر این نوع هزینه‌ها، خدمات ارائه‌شده به تجار و کشتی‌ها و همچنین کیفیت خدمات که مربوط به‌سرعت، قابلیت اطمینان، ایمنی و امنیت کالا طی فرایندهای طی شده برای بسته‌بندی و تحویل در زمان مقررمی شوند، از اهمیت ویژه‌ای در تعیین نرخ حمل دریایی دارند. برای تخمین نرخ حمل بار شما باید به نوع کالای خود نیز توجه کنید؛ چراکه نرخ حمل برای کالاهای پرخطر بیشتر است.
سخن پایانی
صنعت حمل‌ونقل هرروزه در حال گسترش و پیشرفت است. حمل کالا به شکل‌های مختلفی صورت می‌گیرد. حمل و نقل دریایی گسترده‌ترین و ارزان‌ترین نوع حمل‌ونقل در جهان محسوب می‌شود. این نوع حمل‌ونقل به روش‌های مختلفی انجام می‌پذیرد. روش‌های متفاوت حمل دریایی به نوع کالا و یا مسیری که کالا از مبدا تا مقصد طی می‌کند، بستگی دارد. برای انجام این نوع جابجایی بار، باید مراحل قانونی سندسازی‌های اولیه تا بسته‌بندی و بارگیری به‌طور مرتب انجام شود. هزینه جابجایی کالا از طریق سیستم کشتیرانی با انواع کانتینر به بسیاری از متغیرها مانند نوع کالا و نوع خدمات حمل‌ونقل بستگی دارد.