بیمه مسئولیت باربری چیست؟ انواع بیمه باربری داخلی زمینی به همراه کارمزد و قرارداد

بیمه مسئولیت باربری چیست؟ انواع بیمه باربری کدامند و چه ویژگی‌هایی دارند؟ در ادامه به چنین سوالاتی پاسخ خواهیم داد.

اگر تاکنون تجربه‌ ارسال کالا با استفاده از روش‌های مختلف حمل و نقل را داشته‌اید، از خطراتی که در هر مرحله از حمل و نقل متوجه کالا و مرسولات است، اطلاع دارید. حوادث طبیعی و غیرقابل پیش‌بینی‌ که با وجود برخوردار بودن از  تجربه و کیفیت لازم برای حمل و نقل، در برابر آن‌ها ایمن نیستید. در ادامه تلاش کرده‌ایم، علاوه بر معرفی دو بیمه مسئولیت باربری و بیمه باربری، به بیان تفاوت‌های هر کدام و رفع ابهاماتی که درباره‌ بیمه‌های محافظت کننده از حمل کننده‌ها (مثل بیمه مسئولیت متصدیان حمل و نقل) و کالاهای آنها وجود دارد بپردازیم.

بیمه مسئولیت باربری چیست؟

با توجه به آمار منتشر شده توسط سازمان حمل و نقل پایانه‌های کشور، سالانه ۲۰۰ میلیون تن کالا از طریق حمل و نقل جاده‌ای جابه‌جا می‌شوند. به دلیل تنوع  و حجم بسیار بالای این کالاها ریسک‌ها، خطرات و حوادت غیر قابل پیش‌بینی زیادی که موجب خسارت‌های فراوانی می‌شود، هنگام حمل و نقل متوجه بار است. جبران این خسارت‌ها بر عهده شرکت‌های متصدی حمل و نقل است. به دلیل وجود چنین مسئولیتی، بیمه‌نامه‌ای به نام بیمه مسئولیت باربری طراحی شده است. شرکت‌های حمل و نقل با خرید این بیمه‌نامه، مسئولیت‌های خود را بیمه می‌کنند تا جبران خسارات را به شرکت‌های بیمه منتقل کند.

بنابراین اگر خسارتی مانند گم شدن یا از بین رفتن کالا، سرقت کل یا بخشی از کالا، عدم تحویل کل یا بخشی از کالا به گیرنده، کسری، ریزش و نشت کالا در حین انتقال و … به کالا وارد شود، شرکت بیمه بر مبنای قرارداد بیمه مسئولیت باربری، متعهد جبران آن بر اساس ارزش روز کالای خسارت دیده و حداکثر تا ارزش بیمه شده خواهد بود.

بیمه مسئولیت شرکت های حمل و نقل

شرکت‌های حمل و نقل که در زمینه جابه‌جایی کالاها و محموله‌های مختلف فعالیت می‌کنند، قراردادی را با برخی شرکت‌های بیمه منعقد می‌نمایند تا در زمان بروز حادثه یا مشکلی که منجر به از دست رفتن یا آسیب دیدن محموله می‌شود، بتوانند پاسخگوی صاحب بار باشند. به چنین بیمه‌ای، بیمه مسئولیت شرکت های حمل و نقل گفته می‌شود.

بیمه مسئولیت متصدیان حمل و نقل

متصدی حمل و نقل در واقع به فرد یا همان شرکتی گفته می‌شود که مسئول جابه‌جایی محموله است. بنابراین بیمه مسئولیت متصدیان حمل و نقل فرقی با انواع دیگر بیمه مسئولیت باربری ندارد.

بیمه مسئولیت متصدیان حمل و نقل زمینی (داخلی)

نوع دیگری از بیمه مسئولیت باربری است که تنها شرکت‌های حمل و نقل زمینی و جاده‌ای را پوشش می‌دهد. تمام شرکت‌هایی که در داخل کشور اقدام به جابه‌جایی کالاها و محموله‌های باری از طریق مسیرهای زمینی می‌کنند، از بیمه مسئولیت متصدیان حمل و نقل زمینی (داخلی) استفاده می‌نمایند.

سامانه بیمه مسئولیت متصدیان حمل و نقل داخلی

در این سامانه داخلی، تمام متصدیان و شرکت‌های حمل و نقل می‌توانند برای ثبت نام و دریافت بیمه مسئولیت باربری اقدام کنند. در این سامانه جامع، هم شرکت‌های بیمه و نمایندگان آنها و هم شرکت‌های حمل و نقل، به امکانات گسترده‌ای دسترسی دارند و می‌توانند به‌صورت غیرحضوری، کلیه امور مروبط به بیمه مسئولیت باربری را انجام دهند.

کارمزد بیمه مسئولیت متصدیان حمل و نقل داخلی

بسیاری از افراد در رابطه با کارمزد بیمه مسئولیت متصدیان حمل و نقل داخلی سوال می‌کنند. در پاسخ به این پرسش باید بگوییم که این کارمزد با توجه به شرایط بیمه‌نامه و همچنین شرکت بیمه، متفاوت خواهد بود.

بیمه مسئولیت مدنی متصدیان حمل و نقل

بیمه مسئولیت مدنی متصدیان حمل و نقل همان بیمه‌ای است که بر اساس آن بیمه‌گذار (یعنی شرکت یا متصدی حمل و نقل) در قبال هر گونه خسارتی که به محموله وارد شود، بیمه شده و پرداخت جریمه به صاحب بار را از دوش خود برمی‌دارد.

قرارداد بیمه مسئولیت متصدیان حمل و نقل

در بحث بیمه مسئولیت باربری، لازم است قراردادی بین شرکت بیمه‌گر و بیمه‌گذار (همان شرکت حمل و نقل) منعقد شود و در آن تمام موارد به‌روشنی بیان شده باشد. میزان حق بیمه، مشخصات بارنامه، وسیله‌ای که برای حمل مورد استفاده قرار می‌گیرد، ارزش محموله و … از جمله مواردی هستند که در قرارداد بیمه مسئولیت باربری قید می‌شوند.

موارد تحت پوشش بیمه مسئولیت حمل بار

مسئولیت شرکت بیمه درست از زمان بارگیری شروع می‌شود و بعد از رسیدن به مقصد و تخلیه کالا تمام تعهدات ثبت‌ شده در بیمه نامه مسئولیت متصدیان حمل و نقل باطل خواهد شد. خطرات تحت پوشش بیمه ‌نامه مسئولیت متصدیان حمل بار عبارتند از:

1. مسئولیت بیمه گذار ناشی از تصادف وسیله نقلیه
2. مسئولیت بیمه گذار ناشی از واژگونی وسیله نقلیه
3. مسئولیت بیمه گذار ناشی از پرتاب شدن کالا از روی وسیله نقلیه
4. مسئولیت بیمه گذار ناشی از حادثه آتش سوزی و انفجار
5. مسئولیت بیمه گذار ناشی از سرقت کلی محموله

در این بیمه‌نامه، شرکت بیمه متعهد می‌شود که تا بیست درصد مبلغ بیمه‌نامه را برای جبران هزینه‌های زیر بپردازد:‌

• هزینه‌های لازم جهت نجات کالا از خسارت و یا جلوگیری از افزایش خسارت، بعد از وقوع حوادثی که جبران خسارت آن به عهده‌ شرکت بیمه‌ است.
• هزینه‌ دادرسی‌ و دفاع‌ از بیمه‌گذار که‌ در ارتباط با خطرات‌ بیمه ‌شده‌ در مراجع‌ قضایی‌ ثبت ‌شده‌ باشد.

خسارت‌‌هایی که هنگام تخلیه‌ یا بارگیری‌ رخ می‌دهند، یا خسارت آب‌دیدگی‌ مشروط به‌ پرداخت‌ حق‌ بیمه‌ اضافی‌ و در صورت تمایل بیمه‌گذار  قابل‌ پوشش ‌خواهد بود.

خسارت‌های خارج از تعهدات شرکت بیمه، در بیمه نامه مسئولیت متصدیان حمل و نقل

شرکت بیمه برای جبران خسارت‌هایی که به طور مستقیم یا غیرمستقیم بر اثر هر یک از عوامل زیر بر کالا وارد شده باشد، هیچ تعهدی ندارد:

1. جعل‌ اسناد و خیانت‌ در امانت‌ و هر نوع‌ عمل‌ مجرمانه‌ راننده‌ و یا کمک راننده‌ وسیله‌ نقلیه‌
2. رویداد‌های‌ طبیعی‌ مانند سیل‌، طوفان‌، زلزله‌ و آتشفشان‌
3. جنگ‌، شورش‌، اعتصاب‌، بلوا، ضبط و مصادره‌
4. عیب‌ ذاتی‌ و یا شعله‌ور شدن خود به خود‌ کالاها
5. حمل‌ کالاهای‌ قاچاق‌ و غیرمجاز
6. عدم‌ صلاحیت‌ راننده‌ برای‌ رانندگی‌ وسیله‌ نقلیه‌ با توجه‌ به‌ نوع‌ گواهینامه‌
7. کاهش‌ طبیعی‌ وزن‌ محموله‌
8. سرقت‌ قسمتی‌ از محموله‌ یا هر نوع‌ سرقت‌ ناشی‌ از خیانت‌ در امانت‌
9. تغییر وسیله‌ حمل‌ جز با موافقت‌ قبلی‌ شرکت بیمه
10. خسارت‌ وارده به‌ علامت‌ و بسته‌بندی‌ کالا

بیمه باربری چیست؟

بیمه باربری یکی از قدیمی‌ترین و پرکاربردترین بیمه‌ها در حیطه‌ حمل و نقل کالا است. در حمل و نقل کالا ممکن است خطرات فراوانی از هنگام بارگیری مبدا تا زمان تخلیه بار در مقصد رخ دهند که باعث از بین رفتن کل یا بخشی از کالا شود. بیمه باربری کالا می‌تواند توسط صاحبان کالا خریده شود تا خسارت کالای آسیب دیده یا از بین رفته را جبران کند. در این نوع بیمه، شرکت بیمه متعهد می‌شود که در برابر هزینه‌ای که از بیمه‌گزار دریافت می‌کند خسارت‌های وارد شد به کالای بیمه شده در هنگام حمل و نقل را با توجه به بیمه‌نامه جبران کند. به بیمه باربری به انگلیسی Cargo Insurance گفته می‌شود. بیمه باربری کالا بسته به مبدا و مقصد کالا انواع مختلفی دارد:

• بیمه باربری داخلی: مبدا و مقصد این نوع بیمه باربری در داخل کشور است. بیمه‌نامه‌های حمل داخلی تابع مقررات داخل کشور است و بر اساس قرارداد بین  بیمه‌گر و بیمه‌گذار می‌تواند خسارات مختلفی را تحت پوشش قرار دهد. این نوع بیمه‌نامه هم به دو صورت موردی و گروهی صادر می‌شود.
• بیمه باربری وارداتی: مبدا این بیمه‌نامه در خارج  و مقصد آن در داخل کشور است.
• بیمه باربری صادراتی: مبدا این بیمه‌نامه در داخل و مقصد آن در خارج از کشور است.
• بیمه باربری ترانزیتی: بیمه باربری ترانزیت، بیمه‌نامه‌ای است که نه مبدا و نه مقصد در داخل کشور قرار ندارد.

انواع بیمه باربری داخلی برای حمل و نقل زمینی

حالا که دانستیم بیمه باربری چیست و با انواع مختلف آن نیز آشنا شدیم، بهتر است بیمه‌های باربری داخلی که در حوزه حمل و نقل زمینی وجود دارند را نیز بشناسیم. چند شرکت بزرگ و شناخته شده در این زمینه فعال هستند که در ادامه آنها را معرفی می‌کنیم و همچنین به توضیح درباره خدماتی که ارائه می‌کنند می‌پردازیم.

بیمه باربری سامان

یکی از خدمات شرکت بیمه سامان، بیمه باربری آن است. بیمه باربری سامان نه‌تنها حمل و نقل خارجی را شامل می‌شود، بلکه جابه‌جایی کالا در داخل کشور را نیز پوشش می‌دهد. خسارت‌های وارده در اثر خطراتی مثل آتش‌سوزی، انفجار، تصادف، تصادم و واژگونی وسیله نقلیه به‌وسیله این بیمه پشتیبانی می‌شوند. همچنین با پرداخت مبلغ بیشتر، می‌توان سایر خطرات مانند سرقت را نیز تحت پوشش این بیمه درآورد.

بیمه باربری پاسارگاد

پاسارگاد یکی از بیمه‌های محبوب در ایران به حساب می‌آید که در سال‌های اخیر، مشتریان بیشتری هم پیدا کرده است. بیمه پاسارگاد هم شرایطی مشابه بیمه سامان دارد و حمل و نقل بار در داخل و خارج از کشور را در برابر خطراتی چون آتش‌سوزی، سرقت، انفجار و … بیمه می‌کند.

بیمه باربری بیمه ایران

بیمه باربری ایران به دو شکل ارائه می‌شود. در حالت اول، فقط خطراتی مثل آتش‌سوزی و حوادث مربوط به وسیله نقلیه پوشش داده می‌شوند. اما در حالت دوم، خطرات تکمیلی نیز در بیمه‌نامه گنجانده شده‌اند. بدین ترتیب اگر بیمه باربری تکمیلی ایران را انتخاب کرده باشید، در برابر خطراتی چون آتش‌سوزی، سرقت، سیل و زلزله، حوادث مربوط به تخلیه و بارگیری، شکست، صاعقه و … نیز در امان خواهید بود.

بیمه باربری تامین اجتماعی

بیشتر افراد بیمه تامین اجتماعی را با بیمه مشاغل یا بیمه درمانی می‌شناسند، اما این سازمان، بیمه باربری هم ارائه می‌کند. البته استقبال از این بیمه در مقایسه با سایر شرکت‌ها تا حدی کمتر است، اما به هر حال چنانچه بخواهید محموله خود را بیمه کنید، می‌توانید به تامین اجتماعی نیز مراجعه نمایید.

بیمه باربری آسیا

بیمه آسیا در کنار بیمه باربری، بیمه مسئولیت باربری نیز ارائه می‌کند. این شرکت هم یکی از قدیمی‌های حوزه بیمه در کشور است و خدمات آن گسترده و قابل اطمینان هستند. بیمه باربری آسیا شرایط مختلفی را برای مشتریان خود در نظر گرفته است که چنانچه مایل به استفاده از آن باشید، می‌توانید به وبسایت رسمی این شرکت مراجعه کرده و اطلاعات بیشتری در این زمینه کسب کنید.

خسارت‌های تحت پوشش بیمه‌نامه باربری حمل بار

خطرات و خسارت‌هایی که تحت پوشش بیمه‌نامه باربری حمل بار هستند عبارتند: خسارات ناشی از بعضی حوادث غیرمنتظره مثل آتش‌سوزی، تصادف، واژگونی و یا سقوط وسیله نقلیه باربری. موارد دیگری نیز وجود دارد که بنا به درخواست بیمه‌گذار یا صاحب کالا می‌توانند به قرارداد اضافه شوند. رایج‌ترین این خسارات عبارتند از:

1. سرقت محموله یا وسیله نقلیه
2. خسارات‌ وارده به بار هنگام تخلیه یا بارگیری
3. خسارات ناشی از پرتاب شدن کالا از روی وسیله حمل
4. خطر غرق کالا در حمل دریایی بین بندرها و جزایر

خسارت‌های خارج از تعهدات بیمه‌گر در بیمه‌نامه باربری کالا

1. کسری کالا، مگر اینکه این کسری به دلیل یکی از موارد ذکر شده در قرارداد باشد.
2. کاهش قیمت محموله به علت ناقص شدن دست یا جفت.
3. خسارت وارد شده به بسته‌بندی‌ کالا، مگر اینکه اصل کالا دچار خسارت شود.
4. کاهش وزن معمول یا متعارف کالاها.
5. خسارت ناشی از اتفاق غیرمنتظره مانند جنگ، شورش و …
6. خسارت ناشی از هرگونه تغییر مسیر عادی و متعارف وسیله حمل کالا.
7. سوختن خود به خودی کالا بدون عوامل خارجی.

مزایای بیمه‌ باربری نسبت به بیمه مسئولیت باربری

1. در بیمه باربری کالا، بیمه‌گذار شخصیت حقیقی یا حقوقی است، و بیمه آنها در زمره بیمه اموال قرار می‌گیرد، ولی در بیمه مسئولیت باربری، بیمه‌گذار شرکت‌های حمل و نقل کالا هستند.
2. در بیمه‌نامه باربری در صورت وقوع خسارت، شرکت‌‌های بیمه کننده می‌توانند حق جانشینی خود را نسبت به شرکت‌ها اعمال کنند، ولی در بیمه مسئولیت باربری، این امکان معمولا وجود ندارد، مگر در موارد خاص در مورد مسبب حادثه (مانند راننده.)
3. به دلیل اینکه در بیمه‌نامه باربری داخلی، قرداد مستقیم بین صاحبان کالا و شرکت‌های بیمه بسته می‌شود، مذاکرات رو در رو یکی از عوامل موثر در اجرای بهینه مفاد قرارداد و حفظ منافع بیمه‌گذار و شرکت‌های بیمه است. اما در قرارداد‌های بیمه مسئولیت باربری، صاحبان کالا در انتخاب شرکت بیمه نقشی ندارند و برای جبران خسارت باید ابتدا به متصدی حمل و نقل مراجعه کنند. شرکت حمل و نقل هم باید قبل از هرگونه پاسخ‌گویی با شرکت بیمه خود درخواست جبران خسارت کند.

کلوزهای بیمه باربری چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟

منظور از کلوز (Clause) همان شرایط مختلفی است که بیمه‌ها برای مشتریان خود در نظر می‌گیرند. دلیل این امر هم آن است که محموله‌های مختلف نیاز به شرایط متفاوتی از جهت بیمه شدن دارند. همچنین شرکت‌های بیمه‌گذار (یعنی همان شرکت‌های متصدی حمل و نقل که برای بیمه کردن محموله اقدام می‌کنند) با توجه به وضعیت خودشان، ممکن است نیاز به بیمه متفاوتی داشته باشند. این موارد باعث شده‌اند که کلوزها یا شرایط مختلف بیمه‌ای در سطح جهانی تعیین و تعریف شوند. این کلوزها در دنیا به عنوان استانداردی برای بیمه مسئولیت باربری شناخته شده‌اند و تقریبا در تمام کشورها یکسان هستند. در ادامه با موارد تحت پوشش بیمه باربری کلوز A و B و C آشنا می‌شویم.

موارد تحت پوشش بیمه باربری کلوز Clause A

بیمه باربری کلوز A در واقع کامل‌ترین بیمه باربری است که تمام خطرات احتمالی را پوشش می‌دهد. تقریبا تمام مواردی که شرکت‌های بیمه‌گر ارائه می‌کنند، در بیمه باربری کلوز A وجود دارد. البته حق بیمه کلوز A نیز از سایر شرایط بیمه‌ای بالاتر است.

موارد تحت پوشش بیمه باربری کلوز Clause B

بیمه باربری کلوز B در مقایسه با کلوز A در سطح پایین‌تری قرار می‌گیرد، یعنی موارد کمتری را پوشش می‌دهد، اما به خاطر حق بیمه پایین‌تر، در بین شرکت‌های بیمه‌گذار محبوبیت زیادی دارد.

موارد تحت پوشش بیمه باربری کلوز Clause C

کمترین میزان پوشش خطرات مربوط به بیمه باربری کلوز C است. شرکت‌ها با تهیه این بیمه، محموله خود را در مقابل خطراتی مثل آتش‌سوزی و حادثه برای وسیله نقلیه بیمه می‌کنند. سایر خطرات در بیمه باربری کلوز C پوشش داده نمی‌شوند. طبیعتا حق بیمه کلوز C نیز از همه پایین‌تر است.

سوالات متداول بیمه باربری

تا به اینجا به موارد زیادی در رابطه با بیمه مسئولیت باربری و همچنین بیمه باربری اشاره کردیم. اگر مقاله را کامل مطالعه کنید، پاسخ تمام سوالات خود را در این رابطه خواهید گرفت. در ادامه به دو مورد دیگر اشاره می‌کنیم که در بخش‌های قبلی کمتر به آنها پرداخته‌ایم:

بیمه باربری وارداتی چیست؟

پاسخ این سوال خیلی ساده و کوتاه است. مبدا بیمه باربری وارداتی در خارج از کشور بوده و مقصد آن داخل کشور است. در واقع این بیمه مربوط به کالاها و محموله‌های وارداتی می‌شود.

بیمه باربری آنلاین چیست؟

سوال دیگری که کاربران زیاد می‌پرسند آن است که بیمه باربری آنلاین چیست؟ در واقع منظور از بیمه باربری آنلاین، انجام کلیه کارهای مربوط به بیمه باربری به‌صورت آنلاین است. یعنی شما می‌توانید با مراجعه به وبسایت شرکت بیمه‌گر، نسبت به انتخاب بیمه، محاسبه هزینه و خرید آن اقدام نمایید.

سخن پایانی

امیدواریم نکاتی که در این مقاله به آنها اشاره کردیم، به شما در شناخت بهتر بیمه مسئولیت باربری و همچنین بیمه باربری کمک کرده باشد. همان‌طور که گفتیم، امروزه بیمه مسئولیت باربری یکی از پراستفاده‌ترین بیمه‌ها در حوزه حمل و نقل به‌شمار می‌رود و انواع خسارت‌های احتمالی را پوشش می‌دهد. با استفاده از این بیمه، شرکت‌های متصدی حمل و نقل در صورت بروز حادثه، از زیان هنگفت جلوگیری می‌کنند.